Τα κοσμήματα, και ειδικά εκείνα που φέρουν πολύτιμους λίθους, δεν έχουν και τις πιο φιλικές σχέσεις με τα αντισηπτικά και τα απορρυπαντικά.
Ο ασφαλέστερος τρόπος να καθαρίσουμε στο σπίτι τα κοσμήματα μας (χρυσά, πλατινένια ή ασημένια, αλλά όχι μαργαριταρένια), είναι με χλιαρό -και όχι βραστό- νερό και σαπούνι με ουδέτερο pH, ή με μικρή ποσότητα απαλού υγρού πιάτων. Αν χρειάζεται, μπορούμε να αφήσουμε τα κοσμήματα μας να μουλιάσουν για λίγη ώρα μέσα στο σαπουνόνερο για να απελευθερωθεί τυχόν βρωμιά που πιθανόν να έχει κολλήσει στην εσωτερική πλευρά των κοσμημάτων ή στο κάτω μέρος των πετρών (θυμηθείτε ότι τα διαμάντια έχουν την ιδιότητα να ελκύουν την λιπαρότητα και να την κρατούν στην επιφάνεια τους). Κατόπιν, με την βοήθεια μιας μαλακής οδοντόβουρτσας, αποβάλλουμε απαλά τους ρύπους και ξεπλένουμε πολύ καλά. Τέλος, σκουπίζουμε σχολαστικά τα κοσμήματα με απαλό πανί που δεν αφήνει χνούδι.
Δυνατά αντισηπτικά μπορούν να βλάψουν τους περισσότερους λίθους, κάνοντάς τους σκοτεινούς και θαμπούς. Επίσης, οι βιογενείς λίθοι όπως το μαργαριτάρι, το κοράλλι και το κεχριμπάρι, όντας πιο ευαίσθητοι σε χημικές επιθέσεις, πιθανόν να παρουσιάσουν ρωγμές, θαμπάδα ή άλλη φθορά στην επιφάνειά τους εάν έρθουν σε επαφή με την αλκοόλη που περιέχεται στα περισσότερα αντισηπτικά σκευάσματα, ή αν καθαριστούν με διττανθρακικό νάτριο (σόδα φαγητού). Λόγω της αλκοόλης ή άλλων χημικών, πορώδεις λίθοι όπως το οπάλιο, ο μαλαχίτης και το τυρκουάζ θα παρουσιάσουν αποχρωματισμό σε όλη την επιφάνειά τους ή σε σημεία, ή/και επιφανειακή θαμπάδα.
Σκευάσματα με χλωρίνη, αλκοόλη, αμμωνία, και άλλα χημικά, καθώς και τα σπιτικά σκευάσματα που περιέχουν ξύδι ή λεμόνι, θα πρέπει να αποφεύγονται. Τα κοσμήματα που φέρουν τους λίθους που αναφέρονται πιο πάνω, καθώς και σμαράγδι, κουνζίτη, περίδοτο, τανζανίτη ή τουρμαλίνη θα πρέπει να καθαρίζονται μόνο με ασφαλείς τρόπους και χωρίς την χρήση χημικών σκευασμάτων, αλκοόλης ή αντισηπτικών μαντηλιών. Καλό θα ήταν να αποφεύγουμε τέτοιους τρόπους καθαρισμού για όλα τα κοσμήματα με πολύτιμους λίθους. Τα διαμάντια (εάν δεν είναι δεμένα σε κλειστό δέσιμο), και τα κορούνδια (ζαφείρια και ρουμπίνια) είναι οι πιο ανθεκτικοί λίθοι σε χημικές επιθέσεις, παρ’ όλα αυτά θα ήταν καλό να χρησιμοποιούμε απαλές μεθόδους καθαρισμού και σε αυτά.
Τέλος, μπορούμε να καθαρίσουμε με ασφάλεια τα χέρια μας με διάλυμα που περιέχει ισοπροπυλική αλκοόλη ή υπεροξείδιο του υδρογόνου (γνωστό ως οξυζενέ) ενώ φοράμε τα χρυσά ή πλατινένια κοσμήματά μας εάν σε αυτά δεν υπάρχουν χρωματιστοί πολύτιμοι λίθοι ή διαμάντια που έχουν υποστεί επεξεργασία.
Εύα Κουντουράκη GG, AJP, JBM
Εκπαιδεύτρια Γεμολογίας GIA, Σύμβουλος Κοσμημάτων
